Orta Doğu Teknik Üniversitesi Uzay ve Hızlandırıcı Teknolojiler Uygulama ve Araştırma Merkezi (İVMER), 1 Nisan 2020 tarihinde yürürlüğe giren anlaşma ile; CERN (Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi) tarafından, parçacık fiziği alanında yenilikçi bilişim araştırmaları yapılması amacıyla kamu-özel sektör ortaklığı olarak kurulan CERN openlab’e katıldı.
ODTÜ İVMER, CERN openlab bünyesinde gluoNNet (http://www.gluonnet.com) ile ortak bir işbirliği çalışması yürütecek. Bu işbirliği ile proje üyeleri, kuantum hesaplama algoritmalarının parçacık izi yeniden oluşturma yanı sıra havacılık ve lojistik verilerinin analizi gibi endüstriyel uygulamalara kullanımını araştıracak, kuantum hesaplama potansiyelini inceleyerek fiziğin içinde ve dışında parçacık izleme için algoritmalar geliştirecek. gluoNNet, 2018’de kurulduğundan bu yana, temel görev olarak, STK ve sanayi hedefinde, CERN’de geliştirilenler ve ötesi dahil olmak üzere son teknolojiyi kullanarak, şeffaf ve kanıta dayalı analizler yürütüyor.
2001’de kurulan CERN openlab, benzersiz bir kamu-özel sektör ortaklığıdır. Bu ortaklıkla, bilim topluluğunun gereksinim duyduğu yeni hesaplama teknolojilerinin geliştirilmesini hızlandırmak için CERN, önde gelen BİT şirketleriyle ve araştırma enstitüleriyle çalışıyor. CERN openlab, bilimsel topluluğunun üyelerinin en son BİT çözümlerine erişerek, bu verilerden bilimsel bilgiler edinmelerine ve evrenle ilgili bilginin sınırlarını daha da zorlamalarına yardımcı oluyor.
CERN openlab, halen sanayi ve araştırma alanlarındaki ortaklarıyla birlikte 26 Ar-Ge projesi yürütüyor. Bu projelerin ele aldıkları alanlar arasında ağ kurma, veri merkezi yapılanması, veritabanı teknolojileri, bulut altyapıları, veri kodlama modernizasyonu, veri toplama, veri işleme, veri mühendisliği, yüksek performanslı hesaplamalar, yapay zeka, kuantum hesaplamalar ve daha fazlası bulunuyor. Halen CERN openlab çatısı altında CERN ile birlikte çalışan önde gelen şirketler arasında Google, Oracle, Intel, Micron, Siemens, IBM, E4 Computer Engineering, be-studys, Cambridge Quantum Computing, Comtrade ve Open Systems yer alıyor. Ayrıca, CERN openlab’e katılan araştırma enstitüleri arasında ise diğer pek çok kuruluşla birlikte Fermilab, Eindhoven Teknoloji Üniversitesi, Newcastle Üniversitesi ve İtalyan Ulusal Nükleer Fizik Enstitüsü (INFN) yer alıyor.
İVMER; uzay ve hızlandırıcı teknolojilerine yönelik analiz, tasarım, test, devreye alma ve entegrasyon çalışmaları yapma hedefi ile Türkiye’de uzay ve hızlandırıcı teknolojileri alanında çalışan genç araştırmacılar için cazibe ortamı yaratarak beyin göçünü azaltıp yurt dışında bu alanda çalışanların ülkeye dönüşü için olanak yaratma, bu alandaki nitelikli insan gücü ihtiyacını gidermeye katkı sağlama amacıyla,ODTÜ bünyesinde, 2019 yılında kuruldu.
Kurulduğu ilk günden bu yana başarılı çalışmaları ile adından sıkça söz ettiren İVMER’in CERN openlab ile işbirliği kapsamında yapılacak çalışmaları; Merkez Müdürü ve ODTÜ Fizik Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Bilge Demirköz şöyle açıkladı:
“ODTÜ İVMER’in araştırma üyeliği sayesinde; CERN openlab şemsiyesi altında toplanan prestijli bir çok üniversite, araştırma kurumu, bilimsel topluluk ve şirket ile verimli ilişkiler kurma imkanı sağlanacak ve CERN bu işbirliği ile yüksek teknolojili laboratuvarlarını, altyapısını ve geniş yelpazedeki ICT uygulamalarını ve mühendislik deneyimini işbirlikçilerine sunacak. Dünyadaki gelişmelere paralel olarak, kuantum teknolojileri başta olmak üzere daha birçok yenilikçi alanda uluslararası işbirlikleriyle ODTÜ yeni bilimsel atılımlarda bulunabilecek.”
ODTÜ ve gluoNNet ile çalışmaktan memnuniyetini dile getiren CERN openlab Başkanı Dr. Alberto Di Meglio, sözlerine devamla; “Bağlantılarına ve uzmanlıklarına dayanarak, öncelikle parçacık fiziği ve ötesi için yeni kuantum algoritmalarının potansiyelini tam olarak keşfetmeyi amaçlıyoruz.” dedi.
ODTÜ İVMER ve çalışmaları ile ilgili ayrıntılı bilgiye ulaşmak için http://ivmer.metu.edu.tr/, CERN openlab için ise https://openlab.cern/ ziyaret edilebilir.
